Misja
Misją Związku Harcerstwa Polskiego jest wychowanie młodego człowieka, czyli wspieranie go we wszechstronnym rozwoju i kształtowaniu charakteru przez stawianie wyzwań.
ZHP to nie tylko organizacja dzieci i młodzieży, to przede wszystkim ruch społeczny kształtujący postawy i charaktery. ZHP wspiera wychowanie dzieci i młodzieży zgodnie z harcerskimi wartościami, takimi jak: patriotyzm, braterstwo, przyjaźń, służba, wiara, praca, sprawiedliwość, wolność i pokój. Wartości te, zapisane w Obietnicy i Prawie Zucha oraz Przyrzeczeniu i Prawie Harcerskim odnajdujemy w tworzonej przez dziesiątki lat kulturze organizacji.
Tradycyjne i uniwersalne wartości uwzględniamy w aktualnych i nowoczesnych programach działania gromad i drużyn, w zadaniach wynikających z potrzeb, zainteresowań oraz pragnień dzieci i młodzieży. Wartości te tworzą kodeks postępowania oraz kształtują styl życia członków ruchu harcerskiego, przy czym każdemu z nich pozwalają kreować osobistą drogę ich realizacji, w budowanych indywidualnie próbach na kolejne - harcerskie i instruktorskie - stopnie.
W każdej drużynie i gromadzie jest budowany program działania mający na celu realizację postawionych sobie wspólnie celów wychowawczych. Jest realizowany głównie przez zdobywanie zuchowych i harcerskich sprawności, znaków służb, uprawnień państwowych, realizację zadań zespołowych i projektów.
Formą aktywności programowej jest zabawa w kogoś lub w coś (w gromadach zuchowych), gra (w drużynach harcerskich), poszukiwanie (w drużynach starszoharcerskich) oraz służba i wyczyn (w drużynach wędrowniczych). Harcerskie działanie obejmuje wiele bardzo różnorodnych obszarów programowych.
W Związku Harcerstwa Polskiego wychowanie realizowane jest głównie w podstawowych jednostkach organizacyjnych – gromadach zuchowych (jest ich 2111) i drużynach harcerskich, starszoharcerskich i wędrowniczych (jest ich 4079) skupiających od 20 do 30 osób.
Jednostki te samodzielnie realizują zadania wychowawcze, wspierane przez wspólnotę jaką tworzy hufiec harcerski (obejmujący działaniem dzielnicę, gminę lub powiat, jest ich 419). Na poziomie województwa harcerki i harcerze reprezentowani są przez chorągiew (jest ich 17 - osobną chorągiew stanowi aglomeracja warszawska).
Zadaniem Głównej Kwatery, która jest zarządem stowarzyszenia, jest wspieranie tych jednostek, między innymi przez rozpowszechnianie, organizację , koordynację regionalnych i ogólnopolskich przedsięwzięć programowych, materiałów metodycznych i pomocy edukacyjnych, pozyskiwanie środków oraz organizację kształcenia.
Wychowanie w ZHP, mające prawie 100-letnią historię, opiera się na normach kulturowych i etycznych wartościach chrześcijańskich, kształtuje postawę szacunku wobec każdego człowieka. Odbywa się w czterech pionach: zuchy (6-10 lat), harcerki i harcerze (11-13 lat), harcerki i harcerze starsi (14–16 lat), wędrowniczki i wędrownicy (16-25 lat).
W pracy wychowawczej instruktorzy harcerscy wykorzystują sprawdzoną metodę pracy polegającą na realizacji wszystkich zadań w małych grupach rówieśniczych, uczeniu w działaniu, stale stymulującym programie, na pracy z Prawem i Przyrzeczeniem Harcerskim.
Metoda ta cechuje się pozytywnością, dobrowolnością, świadomością celów, indywidualnością, naturalnością, pośredniością i wzajemnością oddziaływań.
Zasady harcerskiego wychowania to:
Służba – czynna, pozytywna postawa wobec świata i drugiego człowieka, służba Bogu, Polsce i bliźnim;
Braterstwo – przyjacielska i serdeczna postawa wobec innych;
Praca nad sobą – nieustanne kształtowanie i doskonalenie własnej osobowości.
Harcerstwo w Polsce powstało w 1911 roku, w czasie kiedy Polska była pod rozbiorami. Wzorem była metoda i organizacja skautowa stworzona przez sir Roberta Baden–Powella w Wielkiej Brytanii, a przeniesiona na grunt polski przez Andrzeja Małkowskiego.
Formalnie Związek Harcerstwa Polskiego powstał w 1918 roku tuż po odzyskaniu przez Polskę niepodległości. W latach dwudziestych Związek był współzałożycielem Światowej Organizacji Ruchu Skautowego (WOSM) i Światowego Stowarzyszenia Przewodniczek i Skautek (WAGGGS). Gdy wybuchła II Wojna Światowa ZHP nie zawiesił swojej działalności, lecz stał się organizacją konspiracyjną, przyjmując kryptonim Szare Szeregi i kontynuował swoją misję wychowawczą.
Po wojnie, na skutek zmian politycznych, ZHP utracił członkostwo w WOSM i WAGGGS. Odzyskał je ponownie w 1996 roku.
