Projekt krzyża opracował w 1912 roku ks. Kazimierz Lutosławski, jako odznakę nielegalnie działającej w Warszawie Naczelnej Komendy Skautowej.
Powstałe po listopadzie 1918 roku Ministerstwo Spraw Wojskowych wydało rozkaz, stanowiący, że Krzyż Harcerski jest jedyną odznaką cywilną jaką można nosić na mundurze wojskowym.

Symbolika krzyża:
Budowa Krzyża jest wzorowana na orderze Virtutti militari, który niegdyś był najwyższą odznaką wojskową. Całość oplata wieniec z dębu i wawrzynu, co oznacza cele jakie ma młody harcerz do zdobycia: siłę, umiejętność, sprawność i wiedzę. Na ramionach Krzyża widnieje napis: CZUWAJ, który jest pozdrowieniem wszystkich druhów i druhen. Po raz pierwszy to hasło wprowadził Baden Powell (ang. “Be prepared”), co oznaczało bądź przygotowany, gotowość ducha do do pracy nieustannej. W centralnej części odznaki jest umieszczona lilijka, a wokół niej okrąg, który jest symbolem doskonałości, a zarazem braterstwa harcerzy. W środku można dostrzec gwiazdę promienistą, czyli ideę harcerstwa promieniującą na wszystkich ludzi. Całość jest umieszczona na tle piasku, który obrazuje niezliczoną ilość skautów na sałym świecie.
Krzyż otrzymuje się po Przyżeczeniu Harcerskim i nosi się go 2 cm nad lewą kieszenią munduru.